Tarihi İpek Yolu Üzerindeki Türkistan Şehirleri

Türklerin en eski yerleşim alanlarından birisi olan Horasan bölgesi, doğuda Sicistan, Gur ve Huttel, batıda Taberistan Curcan, kuzeyde Maveraünnehir Türkistan’ın bazı şehirleri, güneyde ise Kirman, Rey Curcan bölgesiyle Deylem Dağı arasında kalan Fars Kumus toprakları tarafından çevrilidir. Geniş bir coğrafyaya sahip Nişabur, Merv, Belh, Herat, Semerkant, Buhara, Harizm, Tus Tirmiz gibi şehirlerin oldukları siyasi iktisadi özellikleriyle ön plana çıkmıştır. Nitekim Türkistan genel olarak İran, Çin, Hindistan Avrupa’yı birbirine bağlayan ana yollar üzerinde kurulmuştur. Ancak bu durum, şehirlerini açıdan kalkınmalarını sağladığı beraberinde muhtelif devletlerin odak merkezi haline gelmelerine de neden olmuştur. Bu ne zaman kimler kurulduğu hakkında çeşitli görüşler ileri sürülmesine rağmen Büyük İskender görüşü ağır basmaktadır. bölgesinde Hz. Ömer dönemiyle birlikte başlayan fetih hareketleri, Osman Emeviler döneminde hız kesmeden devam etmiştir. Arapların yönetimi altına girmek istemeyen bölge halkının sık ayaklanması, bulundukları tahrip edilmesine Özellikle Abbasilerden sonra devletler idare edilen 1220 yılında Cengiz Han’ın önderliğinde Moğolların tahribine uğrayıp büyük zarar görerek yıkılma aşamasına gelmişlerdir. tahribatlar neticesinde şehirler yıkılırken bazıları yeniden inşa edilmiştir. çalışmada şehirlerinin coğrafi yapıları, kuruluş aşamaları, öne çıkan durumları sosyal ekonomik özellikleri, Arapça Türkçe kaynaklarda yapılan araştırmalar hatlarıyla ortaya konulmaya çalışılmıştır.